ՀՀ Նախագահի հրամանագրով 1992 թվականին հիմնադրվել է «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը՝ որպես եզակի կազմակերպություն, կամավոր պայքար Հայաստանի դեմ Հայաստանում և արտերկրում, նրանց համախոհների դեմ։ , պատրաստ է ջանքեր գործադրել Հայաստանի և Արցախի երիտասարդ հանրապետությունների կայուն զարգացման համար։ Շուկայական հարաբերությունների ձևավորման ընթացքում տնտեսության անցման դժվարությունների հետ կապված իրավիճակը իր առաջնահերթ խնդիրներ է դնում՝ կապված 1988-ի աղետալի երկրաշարժի, երկրի շրջափակման և Ղարաբաղի պատերազմի հետ։

Համաձայն «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի կանոնադրության՝ հիմնադրամը ղեկավարում է հոգաբարձուների խորհուրդը՝ երկրի նախագահի գլխավորությամբ։ Խորհրդի կազմում ընդգրկված են նաև Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս, Կիլիկիո Կաթողիկոս, Հայ Կաթողիկոս-Պատրիարք, Հայ Ավետարանական եկեղեցու ներկայացուցիչ, ԼՂՀ Նախագահ, ՀՀ և ԼՂՀ վարչապետներ, ՀՀ սահմանադրական դատարանի նախագահներ, միջոցառումներ. ՀՀ ժողովի և ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից անցկացվել են երեք երեկույթներ, խոշոր բարեգործական կազմակերպություններ՝ Հայերի միություն և Հայկական բարեգործական կազմակերպությունների միություն և Ամերիկայի հայկական կոնգրես համայնք, ինչպես նաև ազդեցիկ բարերարներ։ Սփյուռքից, ականավոր գործիչներ Հայաստանից, Արցախից և Սփյուռքից։

Ակտիվ մասնակցություն է ցուցաբերվում Հիմնադրամի գործունեությանը և ներդրումներ են կատարվում աշխարհի 19 երկրներում գործող 22 մասնաճյուղերում: Մասնաճյուղերը գտնվում են ԱՄՆ-ում՝ Լոս Անջելեսում և Նյու Յորքում, Ֆրանսիայում, Կանադայում՝ Տորոնտոյում և Մոնրեալում, Մեծ Բրիտանիայում, Գերմանիայում, Հոլանդիայում, Ֆինանսների նախարարությունում, Ավստրիայում, Շվեդիայում, Լիբանանում, Ավստրալիայում, Բրազիլիայում, Արգենտինայում. Բուենոս-Այրեսում և Կորդոբայում, Հունաստանում, Կիպրոսում, ախտորոշման ոլորտում, Ուրուգվայում, Հանրապետությունում և Ռուսաստանում: Վերջին վեց մասնաճյուղերը բացվել են 2009-2010թթ.

Մասնաճյուղերը սերտորեն համագործակցում են Հայ եկեղեցու, հայ համայնքների և բարեգործական կազմակերպությունների, ինչպես նաև հայ բարերարների և գործիչների ներկայացուցիչների հետ։ Երևանում գործող Գործադիր կոմիտեն և աշխարհով մեկ սփռված մասնաճյուղերը հաշվետու են հոգաբարձուների խորհրդին։

Հիմնադրամի միջոցները կուտակվում են ամենամյա բարեգործական հեռուստամարաթոնների, հեռախոսային և ռադիոմարաթոնների, տարբեր երկրներում անցկացվող հեծանվային մարաթոնների, ինչպես նաև բարեգործական ընթրիքների, համերգների և ցուցահանդեսների միջոցով: Միջոցները հավաքագրվում են նաև փոստային և SMS փոխանցումների, ինչպես նաև հիմնադրամի անվամբ թողնված կտակների և նախնական ներդրումների միջոցով։
մեկնարկել է 1996 թվականին, ամենամյա Լոս Անջելեսում։ Այս միջոցառմանը տարվա ընթացքում մեկ ընդհանուր հաշիվ է հավաքվում Հայաստանում, Արցախում և Սփյուռքում, և հաշվետվություն է կազմվում դոնորներին։ Այս ակցիան համախմբեց ողջ հայությանը հրատապ խնդիրների լուծման շուրջ։ Հեռուստամարաթոններից գոյացած միջոցները ուղղվում են բացառիկ ռազմավարական նշանակության բարձրակարգ ծրագրերին և հոգաբարձուների խորհրդի տարեկան ժողովին։

Հիմնադրամի Ֆրանսիայի մասնաճյուղի կողմից կազմակերպված համաեվրոպական հեռախոսամարաթոնները քննարկում են Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, ժողովների, Հոլանդիայի և Հունաստանի հայ ընտանիքների և կազմակերպությունների ներդրումը մեծ տարվա խոշոր ծրագրերում: Հեռախոսամարաթոններ են անցկացվում նաև Հիմնադրամի Արգենտինայի և Ուրուգվայի մասնաճյուղերի կողմից։

Հիմնադրամի ուղին
կրկնվող կրկնվող դեպքեր, որոնք կարևոր են մեր հայրենիքի համար. Ճանապարհների, դպրոցների, մանկապարտեզների, հիվանդանոցների, ջրամատակարարման և գազատարների, հասարակության սոցիալապես անպաշտպան հատվածների աջակցության հիմնադրամի, այդ թվում՝ արցախյան պատերազմի վետերանների ընտանիքների ուսանողների և աղքատ ընտանիքների շինարարական սարքավորումներով: Հայկական սփյուռքի օգնության շնորհիվ հարյուր հազարավոր մեր հայրենակիցներ ունեն տուն, ջուր, գազ, ջեռուցում, հարմարավետ կյանք։ Գիտության և արվեստի գործիչները, երիտասարդ տաղանդները մշտապես գտնվում են Հիմնադրամի ուշադրության կենտրոնում։

Հիմնադրամի առաջին խոշոր մարդասիրական նախագիծը «Ձմեռ»-ն է։ 1992-1995 թվականներին հավաքագրված միջոցներն ուղղվել են ժողովրդի կենսական խնդիրների լուծմանը։ Աղետի դիտարկման գոտում հիմնադրամը սկսել է բնակարանաշինությունը, իսկ բնակիչները մնացել են առանց տանիքի 1988 թվականի Գյումրիում, Վանաձորում, Ստեփանավանում, Սպիտակում տեղի ունեցած երկրաշարժից հետո։ Ղարաբաղում զոհված զինվորների ընտանիքները և առաջին խմբի հաշմանդամները, կարիքավոր ուսանողները նույնպես առանց աջակցության չեն մնացել. Հիմնադրամը շարունակում է նրանց նպաստ հատկացնել։

1995-99թթ. Հիմնադրամին վստահվել է բազմաթիվ տնտեսությունների առջև ծառացած խնդիրների լուծումը: Հատուկ նշանակության ավտոճանապարհների կառուցում՝ Գորիս - Ստեփանակերտ; Արցախում՝ Հյուսիս-Հարավ մայրուղի. Այս մայրուղին ոչ միայն ԼՂՀ քաղաքների և գյուղերի միջև կապ է պահանջում, այլև տնտեսության զարգացում։ Ճանապարհաշինությանը զուգահեռ հիմնադրամը ստանձնել է համայնքի զարգացման գործը։ Արդյունքում կառուցվեցին ու վերակառուցվեցին դպրոցներ, բուժհաստատություններ, ջրամատակարարման համակարգեր, էլեկտրահաղորդման գծեր, մշակութային կենտրոններ և շատ ավելին։